Αφιέρωμα στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940. «Συνοπτικό Χρονολόγιο της τοπικής Ιστορίας της πόλης των Τρικάλων στην περίοδο του Πολέμου και της Κατοχής», Χύτα Μαρία, χημικός του 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.
28 η Οκτωβρίου 1940 πριν 80 χρόνια η Ιταλία κύρηξε τον πόλεμο στην Ελλάδα. Τα Τρίκαλα έλαβαν μέρος στον πόλεμο του 40-41 και πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος.Ο πρώτος νεκρός Έλληνας στρατιώτης του 40 ήταν ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης από την Πιαλεία Τρικάλων που υπηρετούσε στο 5ο σύνταγμα πεζικού.
443 ήταν οι νεκροί τρικαλινοί αξιωματικοί ,υπαξιωματικοί και στρατιώτεςτου πολέμου 40-41.
Όταν κυρήχθηκε ο πόλεμος πολλοί άντρες άφησαν τις δουλειές τους και πήγαν να παρουσιαστούν στον στρατό για να πολεμήσου .Τους έστελναν στην Παναγία Φανερωμένη
Όπου φορούσαν τα στρατιωτικά και τους προωθούσαν στη Λάρισα και από εκεί στο μέτωπο.
Η σειρήνα ηχησε για πρώτη φορά από το ρολόι της πόλης στις 2 Νοεμβρίου 1940 οι Τρικαλινοί έτρεξαν στα καταφύγια αλλα δεν υπήρξαν ευτυχως θύματα. Ο πόλεμος συνεχιζόταν και στην περιοχή της Κλεισούρας το 5ο συνταγμα που αποτελούνταν από Τρικαλινούς και Καρδιτσιώτες άνδρες κυρίως υπερασπιζόταν το ύψωμα 731 με αυτοθυσία,προσπαθώντας να σταματήσουν τους Ιταλούς.Το Μάρτιο του 41 μετά από σφοδρούς κανονιοβολισμούς το ύψωμα έπεσε.Είχαν πέσει τόσα βλήματα που είχε κοντύνει κατά 5 μέτρα.
Με την κατάρευση του μετώπου στα Τρίκαλα ήλθε μια ομάδα W που την αποτελούσαν Βρεταννοί,Κύπριοι,Νεοζηλανδοί ,Αυστραλοί και Παλαιστίνιοι για να οργανώσουν την αντίσταση.Η ομάδα είχε εντολή να καθυστερήσει την κατάληψη των Τρικάλων από τους Γερμανούς.
Στις 15 Απριλίου του 41 Μεγάλη Τρίτη γερμανικα αεροπλάνα βομβάρδισαν την πόλη και το μικρό αεροδρόμιο της Βασιλικής .Το αποτέλεσμα ήταν 50 νεκροί πολλά κατεστραμμένα κτήρια και μια έρημη πόλη.Η ομάδα W αποχωρεί και για να καθυστερήσει την προέλαση των Γερμανών ανατινάζει την παλια πέτρινη γέφυρα της Μαρούγγαινας ,την γέφυρα του Τρικκαίογλου που κόπηκε στη μέση και επιχείρησαν να ανατινάξουν και την κεντρική σιδερένια γέφυρα χωρίς αποτέλεσμα
Μεγάλο Σάββατο 19 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί μπαίνουν στην πόλη.Παραδίδουν την διοίκηση στους Ιταλούς.Οι Τρικαλινοί προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση και να επιβιώσουν.Τα τρόφιμα είναι λιγοστά και οι άνθρωποι πεινούν.Στις 10 Φεβρουαρίου το 1942 οργανώνονται συσσίτια για 9050 απόρους.
Το 1943 οι αντάρτες σκοτώνουν 161 Ιταλούς και συλλαμβάνουν 186 αιχμαλώτους .Μετά από 4 μέρες συλλαμβάνονται στην αγορά 15 αγρότες από την Καλαμπάκα και εκτελούνται στο νεκροταφείο.
Το Πάσχα του 43 ο έφηβος Βασίλης Κουβέλας από την περιοχή της Αγίας Μαρίνας υψώνει στο φρούριο την Ελληνική σημαία συλλαμβάνεται και απαγχονίζεται.
Οι Ιταλοί προσπαθησαν να ελέγξουν την γέφυρα της Πύλης και επειδή συνάντησαν σθεναρή αντίσταση από τις ομάδες των ανταρτών έκαψαν την Πύλη,το Μουζάκι και το Ντούσικο.
Τον Σεπτέμβριο του 1943 η Μεραρχία Πινερόλο που διοικεί την πόλη παραδίδεται στον ΕΔΕΣ,στον ΕΛΑΣ και στους Άγγλους ,για 2 μέρες τα Τρίκαλα είναι ελεύθερα γιατί αμέσως μετά την διοίκιση αναλαμβάνουν οι Γερμανοί που εγκαθίστανται στο ξενοδοχείο Πανελλήνιο.
Τη νύχτα 23 προς 24 Μαρτίου 1944 οι Γερμα νοί περικυκλώνουν την συνοικία των Εβραίων στην Κονδύλη συλλαμβάνουν 139 Εβραίους και τους στέλνουν στο Αουσβιτς, μόνο 7 επέστρεψαν από εκεί.Το καλοκαίρι του 44 οι συλλήψεις και εκτοπίσεις των Τρικαλινών ήταν καθημερινές.
Το Σεπτεμβριο του 1944 καίγεται το κέντρο Αρζεντίνα μετα την τοποθέτηση εκκρηκτικών.Το κέντρο βρισκόταν στην οδό Αμαλίας και σύχναζαν Γερμανοί αξιωματικοί.
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1944 οι Γερμανοί έκαψαν 100 σπίτια στη Βασιλική και εκτέλεσαν 25 αμάχους (24 άνδρες και 1 γυναίκα) ως αντίποινα για επίθεση που δέχθηκε γερμανική φάλαγγα από αντάρτες στο δρόμο Τρικάλων Καλαμπάκας.
Στις 18/10/1944 τα Τρίκαλα απελευθερώνονται,οι Γερμανοί φεύγοντας ανατινάζουν τις αποθήκες πυρομαχικών που ήταν εκεί που σήμερα είναι η ΣΜΥ.
Πηγες Σωτηρης Μπακοβασίλης
Διαδίκτυο